W związku z nowymi regulacjami unijnymi polskie samorządy powoli przejmują odpowiedzialność za lokalne działania związane z reakcją na zmianę klimatu. Wytyczne dotyczące przygotowania lokalnych planów wdrażania gospodarki niskoemisyjnej oraz innych polityk i strategii podkreślają konieczność zaangażowania w ten proces mieszkanek i mieszkańców. Niestety – jak wynika z raportu “Rola społeczności lokalnej w rozwoju gospodarki niskoemisyjnej” – nie wszystkie samorządy respektują ten wymóg.
Odpowiedzieliśmy na ten problem, angażując mieszkańców/nki miast średniej wielkości (od 10 do 100 tys. mieszkańców) z różnych części Polski we współdecydowanie o polityce klimatycznej ich miejsc zamieszkania. Z doświadczenia wiemy, że mniejsze miasta nie mają takich samych zasobów jak te duże, dlatego właśnie chcieliśmy im pomóc. Połączyliśmy siły praktyków partycypacji i ekspertek/ów klimatycznych, aby wypracować formę narad obywatelskich dopasowaną do potrzeb i możliwości mniejszych gmin. Przeprowadziliśmy pilotaż w czterech gminach – do narad zaprosiliśmy lokalne władze i mieszkańców/nki, którzy wspólnie wypracowali gminne polityki klimatyczne.
Na tej podstawie przygotowaliśmy program wsparcia samorządów w organizacji takich narad w całej Polsce, obejmujący konsultacje eksperckie, materiały edukacyjne z zakresu partycypacji i ochrony klimatu, a także narzędzia wspierające włączenie mieszkańców/nki. Zrekrutowaliśmy 16 samorządów, które z naszym wsparciem zorganizowały takie narady w swoim samorządzie. Na podstawie tych działań stworzyliśmy raporty z przeprowadzonych narad zawierające m.in. rekomendacje do gminnych dokumentów klimatycznych wypracowane przez mieszkańców/nki danych gmin.
W nasze działania włączyliśmy oczywiście naszych partnerów. Pierwszy z nich – norweska organizacja Norsensus Mediaforum – ma bogate doświadczenie w edukacji medialnej i informacyjnej, dlatego wsparła nas w stworzeniu kampanii promocyjnej. Drugi partner – Fundacja Instytut na Rzecz Ekorozwoju, ze względu na doświadczenie swojej kadry – odegrał rolę eksperta czuwającego nad merytoryczną stroną narad.
Projekt był skierowany do samorządów miast średniej wielkości oraz do ich mieszkańców. Tam, gdzie udało się zorganizować narady, przyjęto około 20 rekomendacji, a władze zaczęły je implementować, co pokazuje, że główny cel projektu został zrealizowany.
Z przeprowadzonych ankiet ewaluacyjnych wiemy, że uczestnicy narad, oprócz zwiększenia poczucia sprawczości, znacząco podnieśli poziom swojej wiedzy na tematy związane zarówno z klimatem, jak również z samą formą, jaką jest narada obywatelska. Gminy także przekazały nam w informacji zwrotnej, że zmieniły swój pogląd i dzięki projektowi zauważyły, że ta formuła nie wymaga ogromnego nakładu finansowego.
