Program Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy (Active Citizens Fund – National) jest jednym z 12 programów prowadzonych w Polsce i finansowanych przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego (tzw. Funduszy Norweskich i Funduszy EOG) 2014-2021 i jednym z dwóch przeznaczonych na wsparcie działalności organizacji społecznych.

Celem Funduszu jest wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego, aktywności obywatelskiej oraz upodmiotowienie grup zagrożonych wykluczeniem.

Zgodnie z umową dwustronną między rządem polskim a rządami Państw-Darczyńców środki przeznaczone na wsparcie społeczeństwa obywatelskiego podzielone zostały na dwa programy finansowane z Funduszy EOG: Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy o budżecie 30 milionów EUR i Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny o budżecie 23 milionów EUR. Operatorem Funduszu Krajowego jest konsorcjum złożone z trzech organizacji: Fundacji im. Stefana Batorego (lider), Fundacji Stocznia oraz Fundacji Akademia Organizacji Obywatelskich. Operatorem Funduszu Regionalnego jest konsorcjum w składzie Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Fundacja Edukacja dla Demokracji.

Program Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, prowadzony w okresie 2019-2024, wspiera działania podejmowane przez organizacje społeczne w czterech obszarach:

Obszar 1. Angażowanie obywateli i obywatelek w sprawy publiczne i działania społeczne, w tym działania dotyczące ochrony środowiska i przeciwdziałania zmianom klimatycznym (koordynacja: Fundacja Stocznia)
Obszar 2. Ochrona praw człowieka i równe traktowanie, w tym przeciwdziałanie przemocy ze względu na płeć (koordynacja: Fundacja im. Stefana Batorego)
Obszar 3. Wzmocnienie grup narażonych na wykluczenie (koordynacja: Fundacja im. Stefana Batorego)
Obszar 4. Wsparcie rozwoju sektora obywatelskiego (koordynacja: Fundacja Akademia Organizacji Obywatelskich)

Organizacje składające wnioski o dotacje na projekty tematyczne lub/i projekty sektorowe mogły wystąpić o dodatkową kwotę dotacji na rozwój instytucjonalny organizacji.

Wsparcie we wszystkich konkursach dotacyjnych było przyznawane na działania prowadzone przez polskie organizacje społeczne – samodzielnie lub w partnerstwie z innym podmiotami z Polski, z Państw-Darczyńców (Islandia, Liechtenstein, Norwegia), Państw-Beneficjentów korzystających z Funduszy EOG (Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Estonia, Grecja, Łotwa, Litwa, Malta, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry) oraz z krajów sąsiadujących z Polską, a nienależących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Białoruś, Ukraina, Rosja). W projektach realizowanych w partnerstwie z podmiotami z Państw-Darczyńców można było uzyskać dodatkową kwotę dotacji na koszty udziału partnera.

Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy wspiera działania prowadzone przez organizacje z całej Polski, ale szczególną uwagę przykłada do wspierania działań podejmowanych przez organizacje mniej doświadczone, spoza dużych aglomeracji i z terenów o ograniczonym dostępie do programów pomocowych i wsparcia infrastrukturalnego oraz organizacje adresujące swoje działania do grup narażonych na dyskryminację i wykluczenie. We wszystkich działaniach ważną grupą docelową jest młodzież.

W swoim działaniu Program kieruje się uniwersalnymi wartościami zapisanymi w Traktacie Europejskim: poszanowaniem godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, rządów prawa, a także poszanowaniem praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Podobne programy prowadzone są z Funduszy EOG w 15 krajach unijnych.

W latach 2020 i 2021 przeprowadziliśmy łącznie cztery konkursy dotacyjne – dwa na projekty tematyczne (Obszar 1.-3.), jeden na projekty sektorowe (Obszar 4.) i dodatkowy konkurs na sektorowe projekty rzecznicze i monitoringowe. Podsumowanie konkursów znajduje się TUTAJ.

W 2022 r.  otrzymaliśmy 3,2 miliona EUR z Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014–2021 (tzw. Funduszy Norweskich). Środki te przeznaczyliśmy na organizację dwóch dodatkowych konkursów dotacyjnych:  

• na dotacje instytucjonalne, służące wzmocnieniu instytucjonalnych podstaw funkcjonowania organizacji, których działania są ważne dla całego trzeciego sektora, branży lub obszaru, w jakim działają
• na dotacje służące wzmocnieniu funkcji mediów, szczególnie lokalnych i obywatelskich, w ich misji ochrony wolności obywatelskich i porządku demokratycznego (Media dla demokracji).

Prezentacja o Programie (wersja archiwalna z 2020 r.)

Ulotka o Programie (wersja archiwalna z 2020 r.)

Ulotka o Programie (wersja angielska)