Projekt odpowiada na problem braku wsparcia dla osób osadzonych i opuszczających zakłady karne. W 2018 r. ponad 35 tys. osób zostało skazanych po raz kolejny (CZSW). To pokazuje, że często dochodzi do ponownego popełniania przestępstw oraz powrotu do zakładów karnych. Niestety, brakuje działań readaptacyjnych, które mogłyby wesprzeć osoby osadzone i opuszczające zakłady karne w powrocie do życia społecznego, rodziny i pracy. Równie dużym problemem osób opuszczających jednostki penitencjarne jest ich stygmatyzacja, m.in. w instytucjach publicznych. Co więcej, instytucje pomocowe nie współpracują ze sobą i piętrzą bariery biurokratyczne w dostępie do wsparcia, co zniechęca byłych osadzonych i osadzone do korzystania z ich oferty.
Grantobiorca opracował program rozwoju działalności rzeczniczej i readaptacyjnej osadzonych. 13 osób przeszło szkolenie przygotowujące do pracy w roli samorzeczników, a 4 z nich zostały zatrudnione w ramach projektu. Ich zadania obejmowały działania pomocowe, czyli udzielanie konsultacji dla osób przebywających w jednostkach penitencjarnych oraz po opuszczeniu zakładów karnych, a także działania rzecznicze, czyli udział w spotkaniach z przedstawicielami i przedstawicielkami zakładów karnych oraz instytucji pomocowych. Udzielono łącznie 223 konsultacji. Udało się nawiązać współpracę z 5 zakładami karnymi (w Jastrzębiu -Zdroju, Sosnowcu, Gliwicach, Zabrzu i Mysłowicach), w których prowadzono grupy wsparcia. Łącznie w grupach wsparcia uczestniczyło 69 mężczyzn. Program został poddany ewaluacji, na podstawie której opracowano rekomendacje do wdrożenia systemowego (część rekomendacji dotyczyła właśnie samorzecznictwa).
Osoby przebywające w jednostkach penitencjarnych otrzymały wielowymiarowe wsparcie, zarówno merytoryczne jak i emocjonalne. Z 13 osób przeszkolonych w zakresie samorzecznictwa, część wykorzystała swoje umiejętności w praktyce, wspierając innych osadzonych w ramach projektu. Bez wątpienia było to aktywizujące i wzmacniające doświadczenie, podnoszące pewność siebie, poczucie sprawczości i wpływu. Działania samorzecznicze przyczyniły się do podniesienia świadomości instytucji nt. potrzeb osób po odbyciu kary, a także do przełamania krzywdzących stereotypów. Program rozwoju działalności rzeczniczej i readaptacyjnej więźniów oraz rekomendacje do jego wdrożenia systemowego to ważny krok w kierunku systemowej zmiany w obszarze wsparcia byłych osadzonych.
